kutana na profesa mwakalinga hapa.
Kufikia miaka ya 1930, wanasayansi walikuwa wametenga na kutambua mfumo wa homoni za steroidi na kupata kuwa vipimo vya juu
vya androjeni, estrojeni au projesteroni vilizuia utagaji wa mayai,
lakini kuzipata dawa hizi kutoka kwa makampuni ya Ulaya yaliyozizalisha kutoka sehemu za wanyama kulikuwa ghali mno.
Mwaka 1939, Russell marker, profesa wa kemia ya kikaboni katika Chuo Kikuu cha Pennsylvania, alitengeneza utaratibu wa kusanisi projesteroni kutoka kwa sapojenini steroidi ya mimea, mwanzoni kwa kutumia sarsapojenini kutoka sarsaparila, ambao ulikuwa ghali mno. Baada ya miaka mitatu ya utafiti wa ndani wa kibotaniki, profesa huyo aligundua bora kuanzia vifaa kiasi, ya saponin kutoka Mexican vikuu inedible (Dioscorea mexicana) hupatikana katika misitu ya mvua Veracruzkaribu Orizaba. saponini ingeweza kubadilishiwa maabarani na kuwa aglycone moiety diosgenin. Baada ya kushindwa kumvutia mdhamini wa utafiti wake Parke-Davis katika biashara uwezo wa synthesizing progesterone kutoka vikuu Mexican, marker kushoto Penn Nchi na mwaka 1944 alianzisha ushirikiano Syntex na washirika wawili katika Mexico City kabla ya kuondoka Syntex mwaka mmoja baadaye. Syntex ilivunja uhodhi wa makampuni ya Ulaya juu ya homoni steroid, kupunguza bei ya progesterone karibu ya mara 200 zaidi ya miaka nane ijayo.
Katikati ya karne ya 20, uzalishawja kwa ajili ya maendeleo ya homoni uzazi wa mpango, lakini makampuni ya dawa, vyuo vikuu na serikali ilionyesha nia ya kutafuta hakuna utafiti. [10]
Utafiti wa projesteroni ili kuzuia utagaji wa mayai
Mapema mwaka wa 1951, mtaalamu wa fesiolojia Gregory Pincus,ambaye alikuwa kiongozi katika utafiti homoni na mwanzilishi wa shirika la Worcester Foundation for Experimental Biology (WFEB) katika Shrewsbury, Massachusetts, alikutana kwa mara ya kwanza na mwanzilishi wa Marekani wa kikundi cha kudhibiti uzazi Margaret Sanger katika hafla ya chakula cha jioni katika Manhattan iliyokuwa imeandaliwa na Ibrahim Stone , mkurugenzi wa matibabu mkurugenzi na makamu wa mwenyekiti wa Planned Parenthood (PPFA), ambaye alimsaidia Pincus kupata ruzuku ndogo kutoka PPFA kuanza utafiti wa dawa za upangaji uzazi za homoni. Utafiti ulianza tarehe 25 Aprili 1951 na uzazi physiologist Min Chueh Chang kurudia na kupanua 1937 majaribio ya Makepeace al et sungura. Ambayo ilionyesha sindano progesterone hayataota wa ovulation katika. Katika Oktoba 1951, M-ngu Searle & Company walilikataa ombi la Pincus la kufadhili utafiti homoni uzazi wa mpango wake, lakini akae naye kama mshauri na kuendelea kutoa misombo ya kemikali na kutathmini. [6] [11]
Katika Machi 1952, Sanger aliandika arifa fupi huku akiutaja utafiti wa Pincus kwa rafiki yake na msaidizi wa zamani, suffragist na philanthropist Katharine Dexter McCormick, ambaye alitembelea WFEB na wake mwanzilishi na umri wa rafiki Hudson Hoagland katika Juni 1952 na kujifunza kuhusu uzazi wa mpango utafiti kuna . McCormick, aliyekuwa amechanganyikiwa baada ya wakati utafiti stalled kutoka ukosefu PPFA ya riba na ufadhili mdogo, McCormick mpangilio mkutano wa WFEB tarehe 6 Juni 1953 na Sanger na Hoagland, ambapo kwanza alikutana Pincus waliofanya kwa kiasi kikubwa kupanua na kuongeza kasi ya utafiti na McCormick kutoa mara hamsini PPFA ya awali fedha. [11] [19]
Pincus na McCormick walimshirikisha profesa wa kliniki aliyeshughuikia makutoka Harvard{/0 {2}John Rock, wakuu wa gynecology katika Hospitali ya bure kwa wanawake na mtaalamu wa tiba ya kutokutungisha, kuongoza utafiti kliniki na wanawake. Katika kongamano la kisayansi katika mwaka wa 1952, Pincus na Rock, waliokuwa wamejiana kwa miaka mingi, waligundua walikuwa kutumia njia sawa na kufikia malengo ya kinyume. Katika mwaka wa 1952, Rock ikiwa ya tatu ya mwezi anovulatory Pseudo "-mimba" hali katika themanini ya kutokutungisha wagonjwa wake na kuendelea hatua kwa hatua kuongeza dozi simulizi ya estrogen (diethylstilbestrol 5-30 mg / siku) na progesterone (5-30 mg / siku) na ndani ya miezi nne zifuatazo ya moyo 15% alipata mimba. [11] [12] [20]
Katika mwaka wa 1953, baada ya kupendekezewa na Pincus, Rock alianzisha haliya kutotaga mayai kutokana na kuwa na mimba katika wagonjwa wake wa utasa 27 kwa kuwafanya wameze miligramu 300 kwa siku za dawa zilizokuwa na projesteroni pekee kwa muda wa siku 20 kuanzia siku 5-24 za mzunguko zikifuatiwa siku ambazo hawakuhitajika kumeza dawa hizi ili kusababisha kutoka damu. Zoezi h zinazozalishwa sawa moyo 15% mimba kiwango cha wakati zifuatazo miezi minne bila kumsumbua amenorrhea ya awali kuendelea na estrogen na progesterone regimen. Lakini asilimia 20 ya wanawake breakthrough damu na katika mzunguko wa kwanza alikuwa ovulation hayataota 85% tu ya wanawake, kuonyesha kwamba hata kubwa zaidi na ghali zaidi vipimo simulizi ya progesterone itakuwa zinahitajika kuzuia awali mfululizo ovulation. [21]
Utafiti wa projestini katika kuzuia utagaji mayai[hariri | hariri chanzo]
Pincus aliwauliza aliokuwa akiwasilianao katika makampuni ya dawa wamtumie michanganyiko ya kemikaliiliyokuwa ina shughuli progestogenic. Chang visas kemikali misombo 200 karibu katika wanyama na kupatikana na tatu kuahidi wengi walikuwa wa norethindrone Syntex na ya norethynodrel Searle na norethandrolone. [22]
Chemists Carl Djerassi, Luis Miramontes, na George Rosenkranz saa Syntex katika Mexico City alikuwa synthesized ya kwanza Erally hai sana progestin norethindrone katika 1951. Duka la dawa Frank B. Colton saa Searle katika Skokie, Illinois alikuwa synthesized ya kazi sana progestins Erally norethynodrel (ya isoma ya norethindrone) katika 1952 na norethandrolone katika 1953. [6]
Katika Desemba 1954, Rock alianza masomo ya kwanza ya uwezo wa ovulation-upptäcka, undanröja ya 50-50 mg dozi ya mdomo progestins tatu kwa muda wa miezi mitatu (siku 21 kwa mzunguko wa siku-5-25 ikifuatiwa na siku kidonge-huru kwa mazao ya kujitoa damu ) katika hamsini ya kutokutungisha wagonjwa wake katika Brookline, Massachusetts. Norethindrone au norethynodrel 5 mg vipimo na vipimo wote wa ovulation norethandrolone hayataota lakini unasababishwa breakthrough damu, lakini 10 mg na dozi juu ya ovulation norethindrone au norethynodrel hayataota bila ya kutoka damu breakthrough na kuongozwa na kiwango cha 14% ujauzito katika miezi zifuatazo tano. Pincus na Rock ut ya norethynodrel Searle kwa mimba ya kwanza ya majaribio katika wanawake, jumla beaktande av bland annat ukosefu wake wa androgenicity dhidi ya norethindrone Syntex androgenicity kidogo sana katika majaribio ya wanyama. [23] [24]
Maendeleo ya uzazi wa mpango madhubuti pamoja simulizi[hariri | hariri chanzo]
Norethinodreli (na norethindroni) hatimaye ziligunduliwa kuwa zimechafuliwa na asilimia ndogo ya estrojeni mestranoli (aina ya kati katika usanisi wake), na norethinodreli iliyokuwa katika utafiti wa Rock wa 1954-5 ikiwa na asilimia 4-7 ya mestranoli. Wakati usafishaji zaidi wa norethinodreli ili kuwa na kiwango cha chini ya asilimia 1 cha mestranoli kuliongeza kutoka kwa damu kusikotarajiwa, uamuzi ulifanywa wa kuweka asilimia 2.2 ya mestranoli kimaksudi, asilimia ambayo haikuhusishwa na kutoka damu kusikotarajiwa, katika majaribio ya kwanza ya vidonge vya upangaji uzazi katika wanawake katika mwaka wa 1956. Mchanganyiko wa norethinodreli na mestranoli ulipewa jina la kipekee la Enovid. [24] [25]
Jaribio la kwanza la matumizi ya Enovid kama dawa ya upangaji uzazi lililoongozwa na Edris Rice-Wray lilianza Aprili 1956 katika Rio Piedras, Puerto Rico. [26] [27] [28]Jaribio la pili la matumizi ya Enovid (na norethindrone) kama dawa ya upangaji uzazi lililoongozwa na Edward T. Tyler lilianza Juni 1956 katika Los Angeles. [9] [29]Tarehe 23 Januari 1957, kampuni ya Searle iliandaa kongamano la kukagua utafiti wa elimuuzazi na uzuizji mimba uliohusiana na Enovid kupitia 1956 na kuhitimisha kuwa viwango vya estrojeni katika Enovid vinaweza kupunguzwa kwa asilimia 33 ili kupunguza matukio ya madhara ya utumbo yaliyosababishwa na estrojeni bila kuathiri pakubwa ongezeko la matukio ya kutoka damu kusikotarajiwa. [30]
Upatikanaji kwa Umma[hariri | hariri chanzo]
Nchi ya Marekani[hariri | hariri chanzo]
Tarehe 10 Juni 1957, Shirika lililotawala Chakula na Dawa (FDA) liliidhinisha Enovid miligramu 10 (miligramu 9.85 norethynodrel na 150 μg mestranol) kwa ajili ya matatizo ya hedhi kwa kuzingatia data iliyotokana na matumizi yake na zaidi ya wanawake 600. Majaribio mengi zaidi ya dawa hizi za uzuiaji mimba ziada yalionyesha kuwa vipimo vya Enovid vya miligramu 10, 5, na 2.5 vilifanya kazi vyema sana. Tarehe 23 Julai 1959, kampuni ya Searle ilituma ombi la ziada la kuongeza upangaji uzazi kama ishara iliyohalalishwa kwa vipimo vya Enovid vya miligramu 10, 5, na 2.5. Shirika la FDA lilikataa kuzingatia ombi hilo hadi kampuni ya Searle ilipokubali kuondoa aina za vipimo vya chini kutoka kwa ombi hilo. Tarehe 9 Mei 1960, shirika la FDA lilitangaza kuwa lingehalalisha miligramu 10 za Enovid kwa ajili ya matumizi ya upangaji uzazi, jambo ambalo lilifanya tarehe 23 Juni 1960, na kufikia wakati huo Enovid ya miligramu 10 ilikuwa katika matumizi ya jumla kwa muda wa miaka mitatu na wakati ambapo, kwa makisio ya kale, angalau wanawake nusu milioni walikuwa wameitumia. [13] [26] [31]
Ingawa dawa ya Enovid miligramu 10 ilikuwa imekubaliwa na shirika la FDA kwa matumizi ya upangaji uzazi, kampuni ya Searle haikuwahi kuiuza kama dawa ya upangaji uzazi. Miezi nane baadaye, tarehe 15 Februari 1961, shirika la FDA lilipitisha dawa hii ya Enovid miligramu 5 kwa ajili ya matumizi ya upangaji uzazi. Katika Julai 1961, kampuni ya Searle hatimaye lilianza kuuza dawa hii ya Enovid miligramu 5 (miligramu 5 za norethynodrel na μg 75 za mestranol) kwa madaktari kama dawa ya kuzuia mimba. [13] [14]
Ingawa shirika la FDA liliidhinisha dawa ya kwanza ya uzuiaji mimba katika mwaka wa 1960, dawa hizi za upangaji uzazi hazikuuziwa wanawake waliokuwa wameolewa katika majimbo yote hadi Griswold v. Connecticut katika mwaka wa 1965, na hazikuwa zikiuziwa wanawake ambao hawakuwa wameolewa katika majimbo yote hadi Eisenstadt v. Baird katika mwaka wa 1972. [10] [14]
Ripoti ya kesi ya kwanza kuchapishwa kuhusu donge la damu na mvilio kwenye mishipa ya mapafu katika mwanamke aliyekuwa akitumia Enavid (Enovid miligramu 10 katika Marekani) katika kiwango cha miligramu 20 /kila siku haikutokea hadi Novemba 1961, miaka minne baada ya kuidhinishwa kwake, wakati ambapo ilikuwa imetumiwa na wanawake zaidi ya milioni moja. [26] [32] [33] Ingechukua karibu muongo mmoja wa tafiti za epidemiolojia kuonyesha kwa uthabiti hatari iliyoongezeka ya mvilio kwenye mishipa katika watumiaji wavidonge vya upangaji uzazi na ongezeko la hatari ya kiharusi na matatizo ya moyo katika watumiaji wa vidonge vya upangaji uzazi ambao huvuta sigara au wana shinikizo la damu au hatari zingine zinazohusiana na moyo au ubongo. [13] Hatari hizi za vidonge vya kuzuia mimba ziliigizwa katika kitabu cha The Doctors' Case Against the Pill kilichoandikwa katika mwaka wa 1969 na mwandishi wa habari mfeministi Barbara Seaman aliyesaidia kupanga kesi za Nelson za mwaka wa 1970 zilizoandaliwa na Seneta Gaylord Nelson. [34] Kesi hizi ziliongozwa na Seneta, wote waliokuwa wanaume na mashahidi katika raundi ya kwanza ya kesi hizi walikuwa wote wanaume, jambo ambalo lilimfanya Alice Wolfson na wanafeministi wengine kupinga kesi hiyo na kuvutia vyombo vya habari. [14] Kazi yao ilisababisha kulazimisha kuwekwa kwa vijikaratasi, kwenye pakiti za idonge hiv vya upangaji uzazi, vilivyokuwa na maelezo kwa watumiaji kuhusu madhara na hatari za kutumia vidonge hivyo ili kusaidia kuwezesha utoaji idhini. [35] Kiwango cha kawaida kinachotumiwa leo cha vidonge vya upangaji uzazi huwa na kiwango estrojeni ambacho ni theluthi moja chini ya kilichokuwa katika kidonge cha kwanza kilichowahi kuuzwa na huwa na vipimo vya chini vya aina za projestini zenye nguvu zaidi katika misombo mbalimbali. Limekuwa jambo rahisi kupata agizo la dawa kutoka kwa daktari, na njia ya kawaida gharama ni $ 15 na $ 50 kwa mwezi. [36]
Wanauchumi wengi wanasema kuwa upatikanaji wa Vidonge vya Kudhibiti Uzazi ulisababisha kuongezeka kwa wanawake wanaofanya kazi. Kwa kuwa kidonge kiliwaruhusu wanawake kuwa na uhusiano wa kingono na wakati uo huo kufanya kazi, kimepongezwa kama mojawapo ya vipengele vilivyochangia katika mapinduzi haya. [13] [14] [15]
Canada[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vya Uzuiaji Mimba vinavyotumiwa kwa pamoja, na pia njia zingine nyingi za kudhibiti uzazi, zilihalalishwa nchini Canada katika mwaka wa 1969.
Australia[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vya uzuiaji mimba vya kwanza kuanzishwa nje ya Marekani vilikuwa vile vya Anovlar vilivyotengenezwa na Schering (norethindrone acetate 4 mg + ethinyl estradiol 50 μg) tarehe 1 Januari 1961 katika Australia. [37]
Ujerumani[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vya uzuiaji mimba vilianzishwa kwa mara ya kwanza Ulaya vilikuwa vile vya Anovlar vilivyotengenezwa na Schering na vilianzishwa tarehe 1 Juni 1961 katika Ujerumani ya Magharibi. [37]
Uingereza[hariri | hariri chanzo]
Kabla ya miaka ya kati ya 1960, Uingereza haikuhitaji dawa kuidhinishwa kabla ya kuanza kuuzwa kwenye soko. Shirika la Upangaji Uzazi la Uingereza (FPA) kupitia kwa kliniki zake lilikuwa kwa wakati huo kituo msingi cha kutoa huduma za upangaji uzazi katika Uingereza na lilitoa dawa za uzuiaji mimba ambazo zilikuwa katika Orodha yake Iliyokubalika ya Dawa za Uzuiaji Mimba (iliyoanzishwa katika mwaka wa 1934). Katika mwaka wa 1957, Searle ilianza kukuza dawa ya Enavid (Enovid 10 mg katika Marekani) kwa ajili ya matatizo ya hedhi. Pia katika mwaka wa 1957, shirika la FPA lilianzisha Baraza kwa ajili ya Uchunguzi wa Kudhibiti Uzazi (CIFC) ili kupima na kufuatilia vidonge vya kuzuia mimba. Baraza hili lilianzia kufanya majaribio kwa kutumia wanyama na katika miaka ya 1960 na 1961 lilianza majaribio matatu makubwa ya kikliniki katika Birmingham, Slough, na London. [26] [38]
Katika Machi 1960, jaribio la FPA la Birmingham lilianza majaribio kwa kutumia norethynodrel 2.5 mg + mestranol 50 μg, lakini kiwango cha juu cha mimba kilitokea mwanzoni wakati dawa hii, kwa bahati mbaya, ilikuwa na μg 36 tu za mestranol-majaribio yaliendelea kwa kutumia norethynodrel 5 mg + mestranol 75 μg (Conovidkatika Uingereza, Enovid 5 mg katika Marekani). [39] Katika Agosti 1960, jaribio la FPA la Slough lilianza majaribio kwa kutumia norethynodrel 2.5 mg + mestranol 100 μg (Conovid-E katika Uingereza, Enovid-E katika Marekani). [40] Katika Mei 1961, jaribio la FPA la London lilianza majaribio kwa kutumia Anovlar ya Schering. [41]
Katika Oktoba 1961, kupitia mapendekezo ya Baraza la Mawaidha ya Kimatibabu (Medical Advisory Council) kuhusu CIFC yake, shirika la FPA liliongeza dawa iliyotengenezwa dawa ya Conovid iliyotengenezwa na Searle kwenye Orodha ya Iliyokubaliwa ya Vidonge vya Upangaji Uzazi. [42] Tarehe 4 Desemba 1961, Enoch Powell, aliyekuwa Waziri wa Afya, alitangaza kwamba kidonge cha kuzuia mimba cha Conovid kingeagizwa kupitia NHS kwa bei iliyopunguzwa ya 2s kila mwezi. [43]Katika mwaka wa 1962, dawa iliyotengenezwa na Schering ya Anovlar na ile iliyotengenezwa na Searle ya Conovid-E ziliongeza kwenye Orodha ya Dawa Zilizokubaliwa za Upangaji Uzazi ya FPA. [26] [40] [41]
Kwa sasa vidonge hivi vya uzuiaji mimba hupatikana bure kwenye NHS - dawa za uzuiaji mimba zinazoagizwa huepushwa na malipo ya uagizaji ya NHS.
Ufaransa[hariri | hariri chanzo]
Tarehe 28 Desemba 1967, Sheria ya Neuwirth ilihalalisha matumizi ya dawa za upangaji uzazi katika Ufaransa, ikiwa ni pamoja na kidonge. [129] kidonge ndicho njia maarufu sana upangaji uzaz aina ya uzazi wa mpango maarufu nchini Ufaransa, hasa miongoni mwa wanawake. Inachukua asilimia 60 ya aina ya njia za kupanga uzazi zinazotumiwa katika Ufaransa. Kiwango cha uaviaji mimba kimebaki imara tangu kuanzishwa kwa matumizi ya kidonge. [44]
Italia[hariri | hariri chanzo]
Ingawa matumizi ya dawa zenye kemikali hiyo inayotumika katika COCP alikuwa kupitishwa kwa ajili ya kuuzwa katika Italia tangu mwaka 1965 kwa lengo la "kuratibu mzunguko wa hedhi", uuzaji wa madawa ya kupanga uzazi wa mpango ulikuwa haramu hadi 1971, wakati chama tawala ya Mahakama ya Katiba akampiga chini ya utoaji wa Kanuni ya Jinai (enacted mwaka 1938 na Fascist serikali) ambayo hufafanuliwa kama kuzaliwa kudhibiti uhalifu "dhidi ya jamii ya binadamu". Hata hivyo, kutokana na upinzani dhabiti wa Kanisa Katoliki kwa njia za upangaji uzazi (uliopigiwa mstari katika mwaka wa 1968 na Papa Paulo VI katika waraka wake "Humanae vitae") na propaganda hasi kutoka kwa vyombo vya habari vya kale, Italia imebaki nyuma ya mataifa mengine yaliyo Magharibi mwa Ulaya katika uagizaji wa COCP. Takwimu ya hivi karibuni zinaonyesha kuwa chini ya asilimia 20 ya wanawake wa Kiitaliano wenye umri kati ya miaka 15-55 hutumia kwa kawaida aina yoyote ya dawa za upangaji uzazi.
Ujapani[hariri | hariri chanzo]
Katika Japan, ushawishi kutoka kwa Shirika la Japan Medical Association ulizuia kuhalalishwa kwa Kidonge kwa karibu miaka 40. Vipingamizi viwili vikuu vilivyotolewa vilikuwa wasiwasi kuhusu usalama baada ya matumizi ya Kidonge kwa muda mrefu, na wasiwasi kuwa matumizi ya muda mrefu ya Kidonge yangesababisha kupunguka kwa matumizi ya kondomu na hivyo basi kuongeza uwezekano wa kuambukizwa magonjwa ya zinaa (STI). [45] Kufikia mwaka wa 2004, matumizi ya kondomu yalichukua asilimia 80 ya njia zilizotumiwa kupanga uzazi katika Ujapani, na jambo hili linaweza kueleza viwango vya chini vya UKIMWI nchini Ujapani ikilinganishwa na nchi zingine.[5]
Matumizi ya Kidonge yalikubaliwa Septemba 1999; mwongozo wa uagizaji waKidonge uliopitishwa na serikali unawahitaji watumiaji wa Kidonge kumtembelea daktari baada ya kila miezi mitatu ili wafanyiwe uchunguzi wa nyoga na wapimwa kama wako na magonjwa ya zinaa na saratani ya uterasi. Nchini Marekani na Ulaya, kinyume na Ujapani, watumiaji wa Kidonge wanahitajika kumtembela daktari baada ya kila mwaka au mara mbili kwa mwaka. Hata hivyo, tangu mwaka wa 2007, OBGYN wengi kutoka Ujapani sasa huwahitaji watumiaji wa Kidonge kumtembelea daktari mara moja tu kwa mwaka, huku ziara ya mara tatu kwa mwaka ikipendekezwa kwa wanawake wazee au kwa wale walio katika hatari zaidi ya kupatwa na madhara. [5]
Matumizi na ufungaji[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vinavyochanganywa vya upa simulizi za mpango wa uzazi zichukuliwe wakati huo huo kila siku. Ikiwa kidonge kimoja au zaidi kitasahaulika kwa zaidi ya masaa 12, ukingaji wa kutunga m mtu mmoja au vidonge zaidi ni kusahaulika kwa zaidi ya masaa 12 zaidi, kinga ya mimba itakuwa kupunguzwa. [46] Aina nyingi za vidonge vinavyochanganywa hufungwa moja ya pakiti mbili za ukubwa tofauti, zikiwa zimetiwa alama za matumizi ya siku 28. Kwa pakiti ya vidonge vya kutumiwa siku 21, kidonge kimoja kumezwa kila siku kwa wiki tatu, ikifuatiwa na wiki ya kutomeza dawa yoyote. Kwa pakiti vidonge vya siku 28, vidonge 21 humezwa, ikifuatiwa na wiki ya kumeza dawa za kipozauwongo au za sukari. Mwanamke anayetumia atatokwa na damu kidogo wakati wowote katika wiki anayomeza dawa za kipozauongo, na bado atakuwa amelindwa kutokana na kutunga mimba katika wiki hii. Pia kuna aina mbili mpya zaidi za dawa za kupanga uzazi zinazochanganywa (Yaz 28 na Loestrin 24 Fe) ambazo zina kidonge cha homoni kinachofanya kazi kwa siku 24, ikifuatiwa na siku nne za kumeza dawa za kipozauwongo.[47]
Dawa za kipozauwongo[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vya kipozauwongo humruhusu mtumiaji kumeza tembe moja kila siku; na kuendelea kuimeza kila siku katika wiki hata wakati homoni hazitolewi. Dawa za kipozauwongo zinaweza kuwa na nyongeza ya chuma, kwani viwango vya chuma vinavyohitajika huongezeka wakati wa hedhi.
Kukosa kutumia dawa hizi wakati wa wiki ya kipozauwongo hakuathiri utendajikazi wa dawa hii, mradi mtumiaji arudie kuzimeza dawa hizi mwishoni mwa wiki.
Damu inayotoka wakati mtumiaji amewacha kumeza tembe hizi ilifikiriwa kuwa liwazo, kwani ni uthibitisho wa kutokiwa na mimba. [48] Pakiti ya dawa za kumezwa kwa siku 28 pia huiga mzunguko wa wastani wa hedhi, ingawa matukio ya homoni wakati wa mzunguko wa kumeza kidonge hutofautiana pakubwa na yale ya mzunguko wa kawaida wa utagaji mayai na hedhi. Utokaji wa damu pia unaweza kutabirika; wakati mwanamke anaendelea kwa muda mrefu kumeza dawa zinazofanya kazi pekee, enda muda mrefu kuchukua kutokwa na damu anakuwa zisizotarajiwa breakthrough Adhari zaidi.
Vipozauongo visivyojitokeza sana[hariri | hariri chanzo]
Kama uandaaji wa kidonge ni wa awamu moja, inawezekana kutopata damu hii na bado uendelee kukingwa dhidi ya utungaji wa mimba kwa kuruka kumeza dawa za kipoauongo na kuanza moja kwa moja kumeza dawa za pakiti inayofuata. Kujaribu kufanya hivi wakati wa kumeza dawa zilizotengenezwa kutumiwa awamu mbili au tatu hubeba ni hatari iliyoongezeka ya kutoka damu isiyotarajiwa katikati ya mzunguko wa kumeza vidonge jambo ambalo halitakikani. Hata hivyo, jambo hili haliongezi hatari ya kupata mimba.
Kuanzia mwaka wa 2003, wanawake pia wameweza kuwa wakitumia toleo la vidonge linalotumiwa kwa muda wa miezi mitatu. [49] Sawa na athari za kutumia dawa zilizo na kipimo cha kawaida na kuruka wiki za kipozauongo kwa muda wa wiki tatu, Seasonale hutoa faida ya kutopata hedhi kwa mara nyingi, wakati wa kusita kutokwa na damu isiyotarajiwa. Seasonique ni toleo lingine ambapo wiki ya kipozauongo kila baada ya miezi mitatu hubadilishwa na wiki moja ya kipimo cha chini cha estrojeni.
Toleo la vidonge vinavyotumiwa kwa pamoja pia limetengenezwa ili kuondoa kabisa dawa za kipozauongo na damu inayotoka. Baada ya kuuzwa kama Anya au Lybrel, tafiti zimeonyesha kuwa baada ya miezi saba, asilimia 71 ya watumiaji hawakutokwa tena na damu isiyotarajiwa, athari ya kawaida ikiwa ni kumeza dawa hizi kwa muda mrefu bila kupumzika. [50]
Ubora[hariri | hariri chanzo]
Ubora wa COCP, kama ilivyo kwa aina nyingi za dawa za upangaji uzazi, unaweza kutathminiwa kwa njia mbili. Makadirio ya ubora wa matumizi au njia timilifuhujumuisha watu wanaomeza vidonge hivi kwa uthabiti na usahihi. Makadirio ya ubora wa Matumizi halisi au ya mfanano mmoja hujumuisha watumiaji wote wa COCP, ikiwa ni pamoja na wale wanaomeza tembe hizi kwa njia isiyofaa, wale wanaokosa kumeza kwa uthabiti, au yote mawili. Makadirio huwasilishwa kwa jumla ya matumizi ya mwaka wa kwanza. [1] Kwa kawaida Pearl Index hutumika kuhesabu makadirio ya ubora, lakini baadhi ya tafiti hutumia majedwali ya upunguaji. [51]
Makadirio ya utungaji mimba miongoni mwa watumiaji wa COCP wa mfanano mmoja hutofautiana kulingana na idadi ya wanaoshiriki, ikiwa ni kati ya asilimia 2-8 kwa mwaka. Makadirio ya utungaji mimba miongoni mwa watumiaji kikamilifu ni asilimia 0.3 kwa mwaka. [1]
Sababu kadhaa zinaelezea kuwepo kwa kiwango cha chini cha ubora wa matumizi ya mfanano mmoja ikilinganishwa na yale ya kikamilifu:
- makosa kwa upande wa wale wanaotoa maelekezo ya jinsi ya kutumia njia inayohusika
- makosa kwa upande wa mtumiaji
- mtumiaji kukosa kwa makusudi kufuata maelekezo.
Kwa mfano, mtu anayetumia aina ya dawa za upangaji uzazi za kumeza anawezapewa maelezo yasiyofaa na mhudumu wa afya kuhusu idadi ya mara anayohitajika kumeza tembe hizo, au akose kumeza dawa hizi kwa siku moja kimakosa, au akose kujishughulisha kwenda kwa duka la dawa kununua dawa zingine zikishamalizika.
COCP ni njia bora ya kuzuia utungaji mimba kwanzia kidonge cha kwanza kabisa ikiwa itaanza kutumia katika kipindi cha siku tano za kwanza baada ya kuanza kupata hedhi (katika siku tano za siku ya kwanza ya hedhi). Ikiwa zitaanza kumezwa wakati wowote katika hedhi, COCP huwa kizuizi bora cha kutunga mimba tu baada ya kumeza dawa zinazofanya kazi kwa siku 7 mfululizo, hivyo basi ikiwa inatumika kama njia ya ziada ya kupanga uzazi, inafaa kutumiwa hadi vidonge vinavyofanya kazi vitumiwe kwa siku saba mfululizo. Vidonge vya COCP vinafaa kumezwa kwa takribani wakati sawa kila siku. [15] [52]
Ubora wa dawa za upangaji uzazi unaweza kuharibiwa na: 1) kukosa kumeza zaidi ya kidonge kimoja kinachofanya kazi katika pakiti, 2) kuchelewa kuanza kutumia pakiti inayofuata ya dawa zinazofanya kazi (yaani, kupanua ya muda ambao unakaa bila kumeza vidonge, au ule wa kumeza dawa zisizofanya kazi, au zile za kipozauongo zaidi ya siku 7), 3 ) kukosa kufyonzwa vyema kwa dawa hizi kwenye matumbo kutokana na kutapika au kuhara, 4) maingiliano kati ya vidonge vinavyofanya kazi na dawa zingine ambayo yanapunguza viwango vya estrojeni au projestojeni katika dawa za upangaji uzazi. [15]
Utaratibu wa utekelezaji[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vinavyotumiwa kwa pamoja vilitengenezwa ili kuzuia utagaji mayai kwa kuzuia kutolewa kwa gonadotropini. Dawa za upangaji uzazi zenye homoni na zinazitumiwa pamoja, ikiwa ni pamoja na COCP, huzuia ukuaji wa folikuli na kuzuia utagaji mayai kama njia msingi ya utendaji kazi. [1] [15] [53] [54] [55]
Athari hasi za projestajeni hupunguza marudio ya kutolewa kwa homoni inayotoa gonadotropini (GnRH) inayotolewa na haipothalamasi, jambo ambalo hupunguza kutolewa kwa homoni inayochochea folikuli (FSH) na kupungua sana kutolewa kwa homoni ya kulutenizi (LH) na tezi za pituitary. Kupungua kwa viwango vya FSH huzuia ukuaji wa folikuli, hivyo basi kuzuia kuongezeka kwa viwango vya estradioli. Athari hasi za projestajeni na ukosefu wa matokeo chanya ya estrojeni kwenye utoaji wa LH huzuia kuongezeka kwa LH katikati ya mzunguko. Kuzuiwa kwa ukuaji wa folikuli na kutokuwepo kwa ongezeko la LH huzuia utagaji mayai. [1] [15] [53]
Hapo mwanzoni estrojeni ilikuwa ikiongezwa kwenye vidonge vya uangaji uzazi vya kumeza ili kudhibiti vyema mzunguko (kwa kuimarisha endometriamu na hivyo kupunguza matukio ya kutokwa na damu kusikotarajiwa), lakini pia ilipatikana kuzuia ukuaji wa folikuli na kusaidia kuzuia utagaji mayai. Athari hasi za estrojeni juu ya tezi za pituitary hupunguza sana kutolewa kwa FSH, ambayo huzuia ukuaji wa folikuli na kusaidia kuzuia utagaji mayai. [1] [15] [53]
Utaratibu wa pili wa utendaji kazi wa dawa zote za upangaji uzazi zilizo na projestajeni ni kuzuia manii kuingia kupitia mlango wa uzazi hadi kwenye sehemu ya juu ya njia ya uzazi (uterasi na neli za uzazi s) kwa kupunguza kiasi cha na kuongeza mnato wa kamasi ya mlango wa kizazi. [55]
Taratibu zingine za pili zimebuniwa. Mfano mmoja ni athari za kiendometriki ambazo huzuia upandikizaji wa mtoto kwenye uterasi. Baadhi ya vikundi vinavyotetea maisha huchukulia utaratibu kama huo kama unaosababisha uavyaji, na kuwepo kwa taratibu zinazotumiwa baada ya utungisho ni mada tata. Baadhi ya wanasayansi wanasema kwamba uwezekano wa utungisho wakati wa matumizi ya COCP ni mdogo sana. Kutokana na hayo, wanahitimisha kuwa mabadiliko ya endometriki yanawezakosa kuwa na nafasi muhimu, kama ipo, katika ubora unaoonekana wa COCP. [55] Wengine huwa na hoja tata zaidi dhidi ya kuwepo kwa mbinu hizi, [56]wakati bado wanasayansi wengine wanasema kuwa data iliyopo inaunga mkono taratibu kama hizi. [57] Utata huu kwa sasa haujatatuliwa.
Maingiliano kati ya madawa[hariri | hariri chanzo]
Baadhi ya madawa hupunguza athari ya Kidonge na yanaweza kusababisha kutokwa na damu kusikotarajiwa, au kuongezeka kwa nafasi za kutunga mimba. Dawa hizi ni kama vile rifampicin, barbiturate, phenytoin na carbamazepine. Aidha maonyo yametolewa kuhusu wigo mpana wa viua vijasumu, kama vile ampicillin na doxycycline, ambavyo vinaweza kusababisha matatizo "kupitia kuharibu flora ya bakteria inayochakata tena ethinylestradiol kutoka kwa uchengelele mkubwa" (BNF 2003) antibiotics. Cite error: Closing
</ref> missing for <ref> tagUzito[hariri | hariri chanzo]
Makala yaleyale ya mwaka 1992 yalibainisha kuwa katika vikundi vidogo vya vijana wa umri wa kati ya miaka 15-19 katika 1982 National Survey of Family Growth (NSFG) ambao walikuwa wamewacha kutumia vidonge, asilimia 20-25 walisema kuwa wao waliwacha kutumia Kidonge kwa sababu ya aidha chunusi au kuongezeka kwa uzito, na wengine asilimia 25 waliwacha kwa sababu ya hofu ya kupata ugonjwa wa saratani. [58] Utafiti wa Hungary uliofanywa katika mwaka wa 1986 ulionganisha aina mbili ya vidonge vyenye kiwango cha juu cha estrojeni (vyote vyenye 50 μg ethinyl estradiol) ulitambua kwamba wanawake waliokuwa wakitumia vidonge vyenye kiwango cha chini cha biphasic levonorgestrel uundaji (50 μg levonorgestrel x siku 10 + 125 μg levonorgestrel x siku 11) waliripoti matukio machache ya kuongeza uzito wakilinganishwa na wanawake waliokuwa wakitumia vidonge vilivyo na kiwango cha juu cha levonorgestrel iliyotumiwa kwa awamu moja (250 μg levonorgestrel x siku 21). [59]
Madkatari wengi huzingatia mtazamo wa wananchi kuhusu madhara ya kuongeza uzito yanayosababishwa na kidonge kama yasiyosahihi na hatari. Makala ya ukaguaji ya Kifaransa ya mwaka wa 1992 yaliyokuwa yametajwa hapo awali yalitambua kwamba utafiti mmoja wa 1989 uliokuwa haujachapishwa na uliofanywa na Profesa Elizabeth Connell katika Chuo Kikuu cha Emory na ulioshirikisha wanawake 550 ulipata kwamba asilimia 23 ya asilimia 6 ya wanawake waliowacha kutumia Kidonge kwa sababu ya udhibiti hafifu wa mzunguko walitunga mimba zisizohitajika. [58] Makala ya ukaguzi ya Uingereza ya mwaka wa 2000 yalihitimisha kuwa hakuna ushahidi kuwa vidonge vya kisasa vyenye kipimo cha chini vinasababisha kuongezeka kwa uzito, lakini kwamba hofu ya kuongeza uzito ilichangia ufutiliaji duni wa kutumia Kidonge na mimba zisizotakikana zilizofuatia, hasa miongoni mwa vijana. [60]
Ujinsia[hariri | hariri chanzo]
COCP inaweza kuongeza ulainishaji asilia wa uke. [61] wanawake wengine hupatwa na kupunguka kwa ashiki wakati wanatumia kidonge, au kupunguka kwa ulainishaji. [61] [62] Baadhi ya watafiti hushuku uhusiano ulioko kati ya matumizi ya COCP na kupunguka kwa ashiki; [63] utafiti uliofanywa katika mwaka wa 2007 ulioshirikisha wanawake 1700 ulipata kuwa watumiaji wa COCP hawakupatwa na mabadiliko yoyote katika kuridhika kingono. [64] Utafiti wa kimaabara uliofanywa katika mwaka wa 2005 na uliohusisha utiaji ashiki ulichunguza wanawake kumi na wanne kabla na baada ya wao kuanza kutumia COCP. Utafiti huu ulionyesha kwamba wanawake walipata matokeo mbalimbali ya ashiki baada ya kuanza kutumia kidonge; upunguaji na uongezekaji wa vipimo vya ashiki ulijitokeza kwa viwango sawa. [65] Nyongeza ya homoni kutoka nje ya mwili inakuza SHBG (globulini inayofunga homoni ya ngono) wakati HPOA (hypothalamus-pituitary-ovarian-axis) inajaribu kurejesha uthabiti wa ndani ya mwili. SHBG kujifunga kwa homoni za ngono bila kutenga, ambazo ni pamoja na androjeni zinazoundwa na ovari na ambazo zinahusika na ashiki na uwezo wa kufika kilele. Ni jambo la kuvutia kutambua kwamba halikuwa swala la `ufaafu kwa dawa za upangaji uzazi za kike zilizo na homoni kuzuia ushiriki na raha ya ngono.
Unyogovu[hariri | hariri chanzo]
Viwango vya chini ya serotonini, nyurotransmita iliyo kwenye ubongo, vimehusishwa na unyogovu. Viwango vya juu ya estrojeni, kama vilivyo katika kizazi cha kwanza cha COCP, na projestini, kama vilivyo katika baadhi ya madawa ya upangaji uzazi yaliyo na projestini pekee, vimeonyeshwa kukuza upunguzaji wa viwango vya serotonini kwenye ubongo kwa kuongeza vipimo vya kimeng'enya kilicho kwenye ubongo kipunguzacho serotonini. [1] Uchunguzi huu, pamoja na baadhi ya utafiti ndogo [66] zimesababisha kuwepo kwa uvumi kwamba vidonge hivi husababisha unyogovu.
Madawa ya upangaji uzazi yaliyo na Projestini pekee yanajulikana kudhoofisha hali ya wanawake ambao tayari wana unyogovu. Cite error: Closing
</ref>missing for <ref> tag na mashirika makubwa kama vile shirika la Marekani la ACOG, [67] na WHO, [68] na lile la RCOG lililoko Uingereza [69] yanakubaliana kwamba ushahidi uliopo sasa unaonyesha kwamba madawa ya upangaji uzazi yanayotumiwa pamoja kwa viwango vya chini hayawezi kuongeza hatari ya unyogovu, na hayawezi kudhoofisha hali ya wananwake ambao tayari wana unyogovu. Contraceptive Teknology inasema kwamba COCP inayomezwa kwa viwango vya chini haijahusishwa katika kukatisha kutolewa kwa serotonini au taiputofani. [1] Hata hivyo, baadhi ya tafiti zinatoa ushahidi unaokanusha madai hayo ya mwisho. [70]Shinikizo la Damu[hariri | hariri chanzo]
Bradykinin hushusha shinikizo la damu kwa kusababisha kupanuka kwa mishipa ya damu. Baadhi ya vimeng'enya vinaweza kumeng'enyua bradykinin (Kimeng'enya kinachogeuza Angiotensin, Aminopeptidase P). Projesteroni inaweza kuongeza viwango vya Aminopeptidase P (AP-P), na hivyo kuongeza kumeng'enyuka kwa bradykinin, jambo ambalo huongeza nafasi ya kupatwa na shinikizo la damu. [71]
Athari nyingine[hariri | hariri chanzo]
Madhara mengine yanayohusiana na COCP ya vipimo vya chini ni leukoria (kuongezeka kwa mnyunyizo wa uke), kupunguka kwa hedhi, mastaljia (kulainika kwa matiti), kuongezeka kwa ukubwa wa matiti, na kupungua kwa chunusi. Madhara yanayohusiana na COCP za awali zilizotumiwa kwa viwango vya juu ni pamoja na kichefuchefu, kutapika, kuongezeka kwa shinikizo la damu, na melasma (kubadilika kwa rangi ya ngozi ya uso); madhara haya hayahusishwi sana na mchanganyiko wa vipimo vya chini. Estrojeni nyingi mno, kama iliyo katika vidonge vya upangaji uzazi, inaonekana kuongeza viwango vya kolesteroli katika nyongo na kupunguza harakati katika kibofunyongo, jambo ambalo inaweza kusababisha kuwepo kwa mawe au ugumu kwenye nyongo. [72]
Utafiti mmoja unadai kuwa kidonge kunaweza kuathiri harufu ya mwili wa mwanamume anayoipendelea mwanamke, jambo ambalo linaweza kuathiri uteuzi wake wa mpenzi. [73]
Faida za afya[hariri | hariri chanzo]
Matumizi ya vidonge vya upangaji uzazi kwa muda wa miaka mitano au zaidi hupunguza hatari ya kupata saratani ya ovari katika maisha ya baadaye kwa asilimia 50. [74]
Utumiaji wa vidonge vya upangaji uzazi vinavyochanganywa hupunguza hatari ya kupata saratani ya ovari kwa asilimia 40 na hatari ya saratani ya endometria kwa asilimia 50 ikilinganishwa na wale ambao hawajawahi kutumia. Kupungua kwa hatari huongezeka na muda wa matumizi, ikiwa pamoja na kupungua kwa hatari ya kupata saratani ya ovari na endometria kwa asilimia 80 baada ya matumizi ya vidonge hivi kwa muda wa zaidi ya miaka 10. Kupungua kwa hatari ya kupata saratani ya ovari na ya endometria huendelea kwa angalau miaka 20. [15]
Matumizi ya vidonge vya upangaji uzazi pia hupunguza hatari ya kupata saratani ya koloni, na kuboresha hali ya magonjwa kama vile kama vile kuharibika kwa nyongo, uchungu wakati wa hedhi, matatizo kabla ya hedhi, na chunusi. [223] Zaidi ya hayo, madawa ya upangaji uzazi hupunguza dalili za endometriosisi na matatizo ya polisisti ya ovari, na kupunguza hatari ya upungufu wa damu/anemia. [75]
Misombo[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vya upangaji uzazi huja Simulizi za kuzuia mimba kuja katika misombo mbalimbali. Mganyiko mkuu ni kati ya vidonge vya upangaji uzazi vinavyotumiwa pamoja, vilivyo na estrojeni pamoja na projestini na vile vilivyo na projestini pekee. Vidonge vya upangaji uzazi vinavyotumiwa pamoja pia huwa vya aina mbalimbali, ikiwa ni pamoja na vipimo tofauti vya estrojeni, na kama vipimo hivi vya estrojeni au projestini hubadilika kutoka wiki 1 hadi nyingine.
Maonyo na utata[hariri | hariri chanzo]
Vidonge vya upangaji uzazi vinaweza kuathiri ugandishaji, na kuongeza hatari ya kuwa na mvilio kwenye mshipa wa damu (DVT) na kuzibika kwa mshipa wa mapafu, kiharusi na shtuko la moyo. Vidonge vya upangaji uzazi vinavyotumiwa pamoja vimekubalika kwa jumla kuelekezwa kinyume katika wanawake ambao tayari wana ugonjwa wa moyo, katika wanawake ambao damu yao huganda(kama vile familia factor V Leiden), wanawake walio na unene wa kupindukia na / au haipakolesterolemia (vipimo vya juu vya kolesteroli), na katika wale wanaovuta sigara walio na umri zaidi ya miaka 35.
Hatari ya kuwa na mvilio kwenye mishipa inatofautiana kulingana na maandalizi mbalimbali; katika aina ya pili ya vidonge (vilivyo na kiwango cha estrojeni kilicho chini ya 50μg), hatari ya kuwa na mvilio kwenye mishipa ni ndogo, ikijitokeza katika karibu watumiaji 15 kwa kila watumiaji 100,000 kwa mwaka, ikilinganishwa na watumiaji 5 kwa kila watumiaji 100,000 kwa mwaka katika watu wasio na mimba ambao hawavitumii vidonge hivi, na watu 60 kwa kila watumiaji 100,000 walio na mimba. [227] Katika watu wanaotumia vidonge vilivyo na aina ya tatu ya projestojeni (desogestrel au gestodene), matukio ya kupatwa na mvilio kwenye mishipa hujitokeza katika karibu watumiaji 25 kwa kila watumiaji 100,000 kwa mwaka. [76] Pia, hatari hii ni kubwa katika vikundi vidogo vilivyo na vipengele vya ziada, kama vile uvutaji sigara (jambo ambalo huongeza hatari pakubwa) na kuendelea kutumia vidonge hivi kwa muda mrefu, hasa k wanawake zaidi ya miaka 35 ya umri. [76]
Utafiti katika uhusiano kati ya hatari ya kupata saratani ya matiti na matumizi ya vidonge vya upangaji uzazi vitumiavyo homoni ni tata na inaonekana kukinzana. [232] Marudioa shirikishi makuu ya uchanganuzi wa data kuhusu wanawake zaidi ya 150, 000 katika tafiti 54 za saratani ya matiti uliofanywa katika mwaka wa 1996 yalipata kwamba: "Matokeo ya yanatoa ushahidi thabiti wa aina mbili za hitimisho. Kwanza, wakati wanawake wanatumia vidonge vya upangaji uzazi pamoja za kuzuia mimba mdomo na katika miaka 10 baada ya kuacha kuna ongezeko kidogo katika hatari ya jamaa ya kuwa na saratani ya matiti wametambuliwa. Pili, hakuna kiasi kikubwa cha hatari ya kupatwa na saratani ya matiti baada ya kipindi cha miaka 10 au zaidi baada ya kuacha kutumia vidonge hivi. Aina za saratani kwa wanawake ambao walikuwa kutumika pamoja za kuzuia mimba simulizi walikuwa chini ya juu clinically kuliko wale wametambuliwa katika wanawake ambao hawajawahi kutumia uzazi wa mpango hayo ". [77] Data hiyo imefasiriwa kupendekeza kwamba vidonge vya upangaji uzazi vina athari ndogo au havina athari yoyote ya kibiolojia katika usababishaji wa saratani ya matiti ya maendeleo, lakini kwamba wanawake ambao wanataka gynecologic kupata huduma ya uzazi wa mpango na saratani ya matiti mapema zaidi wanaona njia ya uchunguzi. [78] [79] Wakati wa kutumia vidonge, kuna takriban kesi 0.5 zaidi za saratani kwa wanawake 10,000 wenye umri wa miaka 16-19, na takriban kesi 5 zaidi za saratani kwa wanawake 10,000 wenye umri wa miaka 25-29. [76]
Kwa jumla imekubaliwa na wanaosimamia matibabu kwamba hatari za kiafya ya vidonge vya upangaji uzazi ziko chini zikilinganishwa na zile zinazotokana na kutunga mimba na kujifungua, [80] na "faida ya kiafya ya njia yoyote ya upangaji uzazi ni bora zaidi kuliko hatari zinazotokana na njia". [81] Baadhi ya mashirika yamesema kuwa kulinganisha njia ya upangaji uzazi na kutokuwepo kwa njia kama hiyo (kuwa na mimba) si muhimu, badala yake, ulinganishaji wa usalama unafaa kuwa miongoni mwa njia za upangaji uzazi zinazopatikana. [82]
Matumizi mengine ya vidonge hivi mbali na upangaji uzazi[hariri | hariri chanzo]
Homoni zilizoko kwenye "kidonge" zinaweza kutumiwa kutibu baadhi ya matatizo ya kiafya, kama vile tatizo la ovari kutoa viwango visivyo vya kawaida vya aina za homoni zinazoathiri ukuaji wa mayai (PCOS), endometriosisi, adenomiosisi, anemia kuhusiana na hedhi, na hedhi chungu (dysmenorrhea). Aidha, vidonge hivi huagizwa kama tiba ya tatizo la chunusi la wastani la chunus. [83] Vidonge hivi pia vinaweza anzisha kutoka kwa kawaida kwa hedhi katika wanawake wanaosumbuliwa na mzunguko wa hedhi usio wa kawaida na matatizo fulani ya uterasi kutoa damu. Aidha, vidonge hivi hutoa kinga dhidi ya uvimbe kwenye matiti usiosababisha saratani, mimba iliyo nje ya uterasi, na ukavu kwenye uke, na uchungu wakati wa ngono unaohusishwa na kukatika hedhi.
Athari za kijamii na kiutamaduni
Katika sehemu ya kwanza, ilikuwa inafanya kazi vyema zaidi kuliko njia zilizogeuzwa za zamani, hivyo basi kuwapatia wanawake kidhibiti cha kipekee juu ya uzazi wao.[onesha uthibitisho] matumizi yake yalikuwa tofauti na ngono, hivyo basi hayakuhitaji maandalizi maalumu wakati wa shughuli ya ngono ambayo yangeingilia uanziaji au hisia, na uchaguzi wa kuchukua kidonge ulikuwa wa mtu binafsi. Vipengele vya mchanganyiko vilisaidia kuongeza pakubwa umaarufu wa Kidonge miaka kadhaa baada ya kuanzishwa kwake.Kidonge kiliidhinishwa na shirika la FDA mapema katika miaka ya 1960, matumizi yake yalienea kwa kasi katika sehemu ya mwishoni ya muongo huo, na kuanzisha athari kubwa katika jamii. Jarida la Time liliweka picha ya vidonge hivi kwenye ngozi yake katika mwaka wa Aprili 1967.
Claudia Goldin, miongoni mwa wengine, alisema kuwa hii teknolojia mpya ya uzuiaji mimba ilichangia pakubwa katika kutengeneza nafasi ya kisasa ya wanawake katika uchumi, kwa kurefusha umri ambao wanawake waliolewa hivyo basi kuwapatia nafasi ya kujipatia elimu na aina nyingine za mtaji wa binadamu na pia kwa ujumla kuwa na mwelekeo wa kitaaluma. Muda mfupi baada ya kidonge cha kuzuia mimba kuhalalishwa, kulikuwa na ongezeko kubwa katika mahudhurio ya vyuo ya wananwake na idadi ya waliohitimu.
Kulingana na mtazamo wa kiuchumi, vidonge vya kuzuia mimba vilipunguza gharama ya kukaa shuleni. Uwezo wa kudhibiti uzazi bila ya kupunguza mahusiano ya kingono uliwaruhusu wanawake kupanga mipango ya muda mrefu kuhusu elimu na kazi yao.
Kwa sababu kidonge kilifanya kazi vizuri sana, na kuenea kwa haraka, pia kiliongeza mjadala juu ya madhara ya kimaadili na kiafya ya kuhusika na ngono kabla ya ndoa na uasherati. Kamwe hakukuwahi kuwa na wakati ambapo shughuli za ngono zilikuwa zimetenganishwa na uzazi kabla ya wakati huo.
Kwa wachumba waliotumia kidonge, kuhusiana kingono kukawa ni ishara ya mapenzi pekee, au njia ya kufurahisha mwili, au yote mawili, lakini haikuwa tena njia ya uzazi.
Ingawa mambo haya pia yalihusishwa na njia zilizotumiwa hapo awali kuzuia mimba, wa mpango uliopita, kushindwa yao relativt high viwango na matumizi yao chini ya kuenea kwa kushindwa kusisitiza tofauti hii kama wazi kama walivyofanya kidonge.
Hivyo basi, kuenea kwa matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba kulisababisha viongozi wengi wa kidini na taasisi nyingi kujadili nafasi iliyostahili ya ujinsia na uhusiano wake na uzaaji. Kanisa Katoliki hasa, baada ya kusoma kuhusu vidonge vya uzuiaji mimba, walisisitiza upya mafundisho yaliyowekwa kuhusu kudhibiti uzazi katika waraka wa Humanae vitae ulioandikwa na baba mtakatifu katika mwaka wa 1968.
Waraka huu ulielezea tena mafundisho yaliyokuwemo ya Kikatoliki yaliyosema kwamba matumizi ya dawa za uzuiaji mimba yaliharibu hali na lengo la ngono.
Upinzani dhidi ya vidonge vya uzuiaji mimba ulitokea katika miaka ya mwanzo na kati ya 1970, wakati ripoti na makisio zilitokea zilizohusisha vidonge hivi na saratani ya matiti. Hadi wakati huo, wanawake wengi katika muungano wa wanawake walikuwa wamekipongeza Kidonge kama "kisawazishi" ambacho kilikuwa kimewapatia uhuru wa kingono sawa na ule uliokuwa umefurahiwa na wanaume hapo awali.
Hata hivyo, ugunduzi huu mpya uliwafanya wanawake wengi kukemea vidonge hivi kama uvumbuzi wa wanaume wa kuongeza uhuru wao wa kuhusika katika mahusiano ya kingono na wanawake kwa gharama ya hatari ya kiafya kwa wanawake.
Bunge la Marekani lilianza kusikiza kesi kuhusu vidonge hivi katika mwaka wa 1970 na kulikuwa na misimamo tofauti kutoka kwa wataalamu wa kimatibabu. Dr Michael Newton, Msimamizi Mkuu wa Taasisi ya Wakunga na Wanaelimuuzazi alisema:
"Ushahidi huo bado haujaonyesha wazi kuwa vidonge hivi vinasababisha ugonjwa wa saratani au vinahusiana na ugonjwa huo. Kamati ya Ushauri ya FDA ilitoa maoni kuhusu jambo hili, kwamba ikiwa hakukuwa na ushahidi wa kutosha kuonyesha ikiwa dawa hizi zilihusihwa au hazikuhusishwa na usababishaji wa saratani, na nafikiri kuwa ushahidi uliopo hautoshi; mnafaa kuwa waangalifu kuhusu dawa hizi, lakini sifikiri kuwa kuna ushahidi wazi, kwa njia moja au nyingine, kwamba zinasababisha au hazisababishi ugonjwa wa saratani ".
Daktari mwingine, Dk Roy Hertz wa Baraza la Idadi ya Watu, alisema kuwa mtu yeyote ambaye anatumia dawa hizi anapaswa kujua kuhusu "elimu yetu na ujinga wetu katika mambo haya" na kwamba wanawake wote wanapaswa kufahamishwa jambo hili ili waamue ikiwa watavitumia au hawatavitumia vidonge hivi.
Katibu wa Afya, Elimu, na Ustawi aliyekuwa wakati huo, Robert Finch alitangaza kuwa serikali ya shirikisho ilikuwa imekubali taarifa ya onyo la mapatano ambayo ingeandamana na mauzo yote ya dawa ya kuzuia mimba.
Wakati uo huo, jamii ilikuwa imeanza kuona matokeo ya kidonge katika majukumu ya jadi ya kijinsia. Wanawake sasa hakuhitajika kuchagua kati ya mahusiano na kazi, mwimbaji Loretta Lynn alitoa maoni kuhusu jambo hili katika albamu yake ya mwaka wa 1974 kupitia wimbo ulioitwa "The Pill", ambao ulisimulia kisa cha jinsi mwanamke aliyekuwa ameolewa alitumia dawa hizi kujikomboa kutoka kwa jukumu lake la kijadi la kuwa mke na mama.
mubashara blog +255753121916
Geen opmerkings nie:
Plaas 'n opmerking